Voorzitter, deze Algemene Beschouwingen wil ik aangrijpen om de gedachten van de ChristenUnie over burgerkracht met u te delen.

Burgerkracht is een woord dat de laatste tijd te pas en te onpas overal opduikt. En dan meestal in combinatie met bezuinigingen. De redenering is dan: de overheid doet sommige taken niet meer, maar dat hoeft geen probleem te zijn als burgers in hun kracht gaan staan. Een term die in 2011 op nummer 1 stond in de vaagtaal top 10.

Gaan krachtige burgers werkelijk de gaten dichten die ontstaan door de krimpende financiële mogelijkheden van de gemeente? Een burger die vandaag nog krachtig is, kan morgen nadat hij een ongeluk of een hersenbloeding heeft gehad, een heel zwakke burger zijn. En wat is dan die burgerkracht? Je zou kunnen zeggen: burgerkracht is de mate waarin deze persoon in staat is om te herstellen van zijn ongeluk. En als dat niet lukt kun je zeggen: burgerkracht is de mate waarin deze persoon weet te bewerkstelligen dat anderen voor hem gaan zorgen. Of burgerkracht is datgene wat deze burger nog wel kan, ondanks zijn beperking.

De ChristenUnie wil echter nadrukkelijk ook de andere kant benoemen: burgerkracht is de mate waarin de omgeving van deze persoon voor hem weet te zorgen. En dan zijn we bij de kracht van de samenleving. Niet de kracht van de individuele burger, maar de kracht van een groep samen levende mensen. En dan gaat het ook over verantwoordelijkheid dragen. Mensen zijn verantwoordelijk voor zichzelf. Maar ook voor elkaar.

De ChristenUnie gebruikt dus liever de term krachtige samenleving dan burgerkracht. Het lijkt slechts een verschil in termen, maar het is inhoudelijk wezenlijk iets anders. Het gaat om het verschil tussen individueel denken en denken in termen van “wij”en “ons”.

De ChristenUnie hoopt de kracht van de samenleving onder andere te bereiken door in te zetten op wijkgericht werken. In de praktijk gebeurt dit steeds meer. Bijvoorbeeld door de stichting Welzijn die al jaren activiteiten voor senioren in de wijken organiseert. En het gebeurt ook al door de wijkbijeenkomsten die de gemeente organiseert, waarbij steeds meer wordt uitgegaan van de initiatieven en ambities die de burgers zelf hebben.

Vorige week was ik te gast op Rozenstraat 23, waar een nieuw initiatief van wijkgericht werken van de grond komt. Welzijnswerkers van allerlei organisaties houden kantoor in deze woning midden in een woonbuurt. Nog voor het project daadwerkelijk begon was als eerste voordeel al te melden dat de verschillende organisaties hierdoor beter met elkaar gaan samenwerken. Wat dit project concreet gaat opleveren voor de betreffende buurt, zal moeten blijken. In ieder geval gaat dit project niet alleen in op de eventuele individuele problemen van de buurtbewoners, maar wordt duidelijk ingezet op het bevorderen van de sociale samenhang in de buurt. Waardoor mensen elkaar hopelijk beter leren kennen, minder snel gaan verhuizen en ook voor elkaar gaan zorgen als dat nodig is. De kracht van de samenleving. Een hoog doel, maar wel een mooi doel!

En wat kan de gemeente nu concreet doen om de kracht van de samenleving te versterken? In ieder geval moeten we het niet aangrijpen als excuus voor de noodzakelijke bezuinigingen. Bezuinigen is niet leuk en we moeten dat niet verdoezelen door termen als burgerkracht of kracht van de samenleving.

1. In de eerste plaats kan de gemeente belemmeringen wegnemen. Het aanvragen van vergunningen kan worden vereenvoudigd, de bereikbaarheid van ambtenaren kan worden verbeterd, de regels omtrent het houden van buurtbarbecues kunnen worden versimpeld, etc. Allemaal zaken waar de gemeente Kampen al volop mee bezig is.

2. Ook kan de gemeente voortdurend de boodschap uitdragen dat de samenleving zelf krachtiger moet worden. Als mensen een boodschap maar vaak genoeg horen, raken ze er vanzelf op ingesteld. Nu al wordt door de gemeente aan hulpbehoevende burgers gevraagd om na te gaan wat ze zelf wel kunnen en ook om te kijken welke hulp er beschikbaar is binnen hun eigen sociale netwerk. Maar ook de burgers die wel zelfredzaam zijn, zullen voortdurend moeten horen dat ze een belangrijke rol hebben in de samenleving. Zo raken mensen doordrongen van de verantwoordelijkheid die ze voor elkaar dragen. Zorgen voor elkaar is niet in de eerste plaats een taak van de overheid, maar van de sociale verbanden die er zijn. In de buurt, in de familie, in vriendenkringen, onder kennissen en in de kerk.

3. Natuurlijk blijft de gemeente daar een rol vervullen waar hulp door mensen tekort schiet. Ik bedoel dan de vangnetfunctie, bijvoorbeeld bij het verstrekken van een bijstandsuitkering. Maar ook  de inzet op die plekken waar huishoudens of buurten het niet redden door een stapeling van problemen. De gemeente kan dan, vaak via organisaties, inzetten op verbetering.

4. In de laatste plaats kan de gemeente de sociale samenhang bevorderen door subsidie aan sportclubs en andere verenigingen te blijven verstrekken. Zij hebben immers een grote rol als het gaat om het meedoen. Tegelijk zal bekeken moeten worden hoe sportclubs en andere verenigingen deze rol breder op kunnen pakken. Het rijke verenigingsleven in Kampen draagt in sterkte mate bij aan de saamhorigheid. We moeten hier dus heel zuinig op zijn!

Voorzitter, tot zover over de kracht van de samenleving en de rol van de gemeente daarin. Zoals hiervoor betoogd is die rol wellicht beperkt, maar niet onbelangrijk. Graag maak ik nu nog enkele opmerkingen over de concrete begroting die voorligt.

Het structurele meerjarenperspectief is positief. Daar is de ChristenUnie tevreden over. Het betekent dat we enigszins voorbereid zijn op bezuinigen die in volgende jaren nog op ons af komen. We delen dan ook de mening van het college om voorzichtig en terughoudend om te gaan met dit overschot.

In het verleden is gestart met ingroeitrajecten om het onderhoud van verschillende zaken binnen de gemeente Kampen op peil te krijgen. Deze inhaalslag maken we al een paar jaar niet meer door de vele bezuinigen die op ons af zijn gekomen. De ChristenUnie vraagt hiervoor aandacht. Onvoldoende onderhoud kan immers op termijn grote kosten met zich mee brengen. Bovendien moeten we oppassen voor verloedering van de openbare ruimte. Een mooie openbare ruimte bevordert het welzijn van mensen, het nodigt minder uit tot vandalisme en mensen voelen zich er veiliger.

De ChristenUnie pleit ervoor om het onderhoud op peil te brengen zodra de financiële middelen daarvoor in de toekomst weer aanwezig zijn.

Voorzitter, tot slot een amendement dat de ChristenUnie graag in wil dienen inzake het schoolzwemmen binnen het speciaal onderwijs. Het college stelt voor dit helemaal te schrappen, maar de ChristenUnie wil dit graag in stand houden voor de leerlingen die niet passen binnen het reguliere zwemonderwijs*). De heer Zweers zal dit amendement later vanavond indienen en nader toelichten.

Voorzitter, Kampen is een gemeente waar in z'n algemeenheid gesproken vrede heerst. Waar mensen in vrijheid kunnen leven en waar het meestal veilig is. In vergelijking met veel andere plaatsen op deze wereld is dit een grote zegen, die ons geschonken wordt door de God van de Bijbel. De ChristenUnie hoopt en bidt dat Kampen en de Kampenaren ook in 2013 weer onder deze zegen mogen leven. 

*) 15 november nam de raad dit amendement unaniem aan!